Σε μια σχέση, κουβαλάει ο καθένας τους γονείς του. Αυτό μας κάνει να είμαστε σε τρίγωνο συνέχεια. Όταν πάμε να κάνουμε μία σχέση -φιλική, ερωτική, επαγγελματική, κτλ- συναντούμε έναν άλλον άνθρωπο απέναντι που κουβαλάει κι αυτός το τρίγωνό του. Έτσι είμαστε τουλάχιστον έξι όταν συναντιόμαστε.
Οι σχέσεις δεν είναι τόσο απλές ούτε στην δομή τους, ούτε στην λειτουργία τους. Αυτό συμβαίνει επειδή πάντοτε μέσα σε μία σχέση υπάρχουν στοιχεία από τις σχέσεις μεταξύ τουλάχιστον τριών ατόμων. Μπαμπάς, μαμά, παιδί. Αυτό είναι το φαντασιακό μας τρίγωνο που κάθε άνθρωπος κουβαλάει μέσα του σαν 'γονίδιο'. Ένα γονίδιο που θέλει να εκφραστεί και βρίσκει την ευκαιρία να το κάνει στις σχέσεις.
Ο μπαμπάς μου, η μαμά μου κι εγώ ως παιδί, συναντούμε τον μπαμπά σου, τη μαμά σου κι εσένα ως παιδί. Αναπόφευκτα λοιπόν όταν χρειάζομαι τρυφερότητα, ψάχνω σε σένα την μαμά μου. Αν η δική σου μαμά απέφευγε να εκφράσει τρυφερότητα, τότε φοβάσαι να μου τη δώσεις. Είναι η σχέση μέσα σου με τη μαμά σου που σε εμποδίζει.
Το εγώ, η έννοια του εγώ, δεν υπάρχει χωρίς σχέση. Είναι τρομακτικό αλλά δεν υπάρχουμε χωρίς τον άλλον. Αν υπάρχω ψυχικά, πνευματικά αλλά και σωματικά, αυτό συμβαίνει επειδή υπάρχει κάποιος άλλος με τον οποίο είμαι σε σχέση. Στην αρχή της ζωής η έλλειψη του άλλου σημαίνει θάνατο. Οπότε είναι ζωτικής σημασίας να μπορεί να κάνει κανείς σχέσεις.
Συνάπτουμε λοιπόν σχέσεις, και ασυνείδητα -χωρίς να το καταλαβαίνουμε- ξαναζούμε την σχέση μας με τους γονείς μας. Ακόμα κι όταν κάποιος μεγάλωσε σε μονογονεϊκή οικογένεια, ακόμα και τότε η σχέση που ζει κανείς μέσα του δεν είναι μόνο με τον ένα γονέα αλλά και με την 'έλλειψη' του άλλου.
Η έλλειψη του άλλου μας μαθαίνει να ζούμε με τη ματαίωση. Στην αρχή της ζωής όμως δεν πρέπει να λείπει η μητρική φιγούρα. Γιατί μετά το παιδί βάζει μέσα του την απουσία (μητρική φιγούρα μπορεί να είναι και ο μπαμπάς αν έχει τη δυνατότητα να παίξει αυτό το ρόλο). Το να λείπει η μαμά για πάρα πολύ όταν είμαι μωρό, είναι από τα πιο τρομακτικά ψυχικά γεγονότα. Με πρώτο στη λίστα να είναι η 'μή απάντηση'. Όταν δηλαδή δεν σου απαντάει η μαμά. Είναι το χειρότερο για ένα μωρό. Ο κόσμος είναι πάρα πολύ φοβιστικός, από παντού ξεπηδάνε τρομακτικές σκιές, εικόνες, φωνές. Το εγώ δεν μπορεί εκεί να είναι συμπαγές.
Άρα ότι κουβαλάει ο καθένας από τις σχέσεις του με τη μητέρα του και τον πατέρα του (και την σχέση που έχουν μεταξύ τους οι γονείς) το φέρνει στην σχέση αυτόματα. Αυτό κάνει την σχέση να διαμορφώνεται ως ένα σύστημα πολλαπλών σχέσεων που μπερδεύονται μεταξύ τους. Αν βάλουμε και τις σχέσεις με τα αδέρφια καθώς και τα διάφορα γεγονότα που συμβαίνουν στην ζωή, τότε όλα γίνονται πιο πολύπλοκα.
Η τριγωνική δομή των σχέσεων είναι σημαντική γιατί δίνει ασφάλεια στο άτομο. Είναι ο μπαμπάς και η μαμά που μέσα μας μας προστατεύουν. Ωστόσο όταν κάτι είναι άλυτο εκεί, όταν κάτι είναι μπερδεμένο, όταν δεν το ξέρουμε δηλαδή, τότε είναι εύκολο να επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά. Θυμώνει ο άλλος και δε μπορεί να καταλάβει γιατί. Παθαίνει κατάθλιψη και δεν ξέρει γιατί. Έπαθε κρίση πανικού, νιώθει ότι τρελαίνεται, δεν ξέρει γιατί. Φωνάζει στο παιδί του, δεν ξέρει γιατί. Μετά έρχονται οι ενοχές, η ντροπή, η τιμωρία, βαραίνει κανείς.
Ας προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε καλύτερα τον εαυτό μας. Δεν είναι τα συμπτώματα το πρόβλημα. Τα συμπτώματα θεραπεύονται. Εκείνο στο οποίο χρειάζεται να δώσουμε μεγαλύτερη σημασία, είναι οι σχέσεις μεταξύ μας.
Αυτή είναι η πραγματική θεραπεία στην ουσία της. Εκεί που μπορούμε να βρούμε πραγματικά νόημα σε αυτό τον δύσκολο και μάταιο κόσμο αλλά και σε έναν κόσμο μέσα στον οποίο μας δόθηκε η τρομερή ευκαιρία να υπάρξουμε, να ζήσουμε και να συσχετιστούμε.
Μιχάλης Πατεράκης
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπευτής
No comments:
Post a Comment